Curator niet persoonlijk aansprakelijk ondanks gegronde klacht bij INSOLAD

Onder bepaalde omstandigheden kan een curator persoonlijk aansprakelijk zijn voor zijn handelen. De lat hiervoor ligt echter hoog. In het bekende Maclou-arrest heeft de Hoge Raad geoordeeld dat een curator bij de uitvoering van zijn taak beschikt over een ruime beleidsvrijheid. Dit zorgt ervoor dat persoonlijke aansprakelijkheid niet snel wordt aangenomen. In een recente uitspraak van de Rechtbank Rotterdam (ECLI:NL:RBROT:2024:11843) werd het handelen van een ex-curator (gedaagde) onder de loep genomen. De rechtbank concludeerde uiteindelijk dat hij niet persoonlijk aansprakelijk is. Dit blog biedt een overzicht van de kernpunten uit deze zaak en de juridische implicaties.

De zaak in kwestie
Deze zaak draait om de vraag of de gedaagde, in zijn hoedanigheid als (voormalig) curator, gerechtigd was de administratie van de failliete vennootschap over te dragen aan een schuldeiser van die vennootschap. Het bijzondere aan deze situatie was dat het faillissement inmiddels was geëindigd, waarna de rechtbank de vereffening heropende en diezelfde schuldeiser aanstelde als vereffenaar. Deze schuldeiser had namelijk van de curator aandelen gekocht, die hij en de failliet hielden in een gezamenlijk deelneming. Uit de beschikking volgt dat heropening van de vereffening nodig was, omdat de levering van de aandelen nog moest worden gerealiseerd.

In deze zaak stelden de failliete vennootschap en haar bestuurder, dat de (voormalig) curator van de failliete vennootschap jegens hen onrechtmatig had gehandeld door zonder overleg bankafschriften en administratie van de failliete vennootschap aan de vereffenaar over te dragen. Dit handelen leidde volgens eisers tot juridische procedures tegen hen en bijbehorende schade. De curator verweerde zich o.a. door te stellen dat hij handelde in de uitoefening van zijn taak als curator, zoals vastgelegd in artikel 193 Faillissementswet (Fw).

Interessant detail is nog dat eisers klachten hebben ingediend bij de Toetsingscommissie van INSOLAD over het handelen van de (voormalig) curator en deze gegrond zijn verklaard.

Overwegingen van de rechtbank
De rechtbank zet allereerst het toetingskader uiteen dat voor persoonlijke aansprakelijkheid van een curator geldt: volgens vaste rechtspraak geldt als norm dat de curator behoort te handelen zoals in redelijkheid mag worden verlangd van een over voldoende inzicht en ervaring beschikkende curator die zijn taak met nauwgezetheid en inzet verricht (HR 19 april 1996, ECLI:NL:HR:1996:ZC2047, Maclou). Hierbij is terughoudendheid geboden.

De belangrijkste overwegingen van de rechtbank in deze zaak zijn als volgt: 

• Hoedanigheid als curator: hoewel het faillissement in maart 2020 was opgeheven, oordeelde de rechtbank dat de curator in juli 2020 nog steeds in die hoedanigheid handelde. Dit was nodig voor de afwikkeling van zijn taken, waaronder de afgifte van administratie. Zonder zijn benoeming tot curator had hij deze handelingen niet kunnen verrichten. Het feit dat er enige tijd is verstreken, betekent niet automatisch dat de curator in gebreke is gebleven met de uitvoering van deze verplichting en dus onrechtmatig handelt. Het tijdsverloop tussen maart 2020 en juli 2020 is niet van een zodanige aard dat dit op zichzelf al wijst op onzorgvuldig handelen van de curator, aldus de rechtbank. Ook het feit dat de curator de administratie aan de vereffenaar in plaats van het bestuur heeft afgegeven, werpt volgens de rechtbank geen ander licht op de zaak. Een vereffenaar heeft op grond van de wet in beginsel dezelfde bevoegdheden als een bestuurder (art. 2:23a lid 1 BW).
• Causaal verband: eisers voerden aan dat het handelen van de curator direct had geleid tot schade. Deze vordering loopt stuk op het ontbreken van causaal verband, aldus de rechtbank. De rechtbank is van oordeel dat eisers onvoldoende hebben gesteld om aan te nemen dat de schuldeiser (tevens vereffenaar) van enige juridische actie tegen eisers zou hebben afgezien als zij die administratie niet zou hebben gekregen van de curator. Volgens de rechtbank had de vereffenaar ook andere wegen kunnen bewandelen om de benodigde administratie te verkrijgen.
• Geheimhoudingsbeding: eisers voerden ook aan dat de curator een geheimhoudingsbeding uit een eerdere vaststellingsovereenkomst had geschonden, die was gesloten tussen de curator enerzijds en de failliete vennootschap en haar bestuurder anderzijds in het kader van een schikking. De rechtbank volgt eisers hierin niet, onder meer omdat de curator in dat kader in zijn hoedanigheid als curator handelde en daarop niet persoonlijk kan worden aangesproken.
• Communicatie en transparantie: hoewel de rechtbank begrip toont voor de frustratie van eisers over het gebrek aan communicatie door de curator, acht de rechtbank dit punt niet relevant voor de beoordeling van de onrechtmatigheid of het causaal verband, ondanks dat dit punt wel van belang is geacht door de Toetsingscommissie van INSOLAD bij haar beslissing om de klachten van eisers over het handelen van de curator gegrond te verklaren.

Beslissing
De rechtbank heeft alle vorderingen van eisers afgewezen en heeft de curator in het gelijk gesteld.

Slot
Deze zaak illustreert dat het belangrijk is dat curatoren zorgvuldig en weloverwogen dienen te handelen binnen hun wettelijke kaders. Tegelijkertijd toont zij aan hoe lastig het voor betrokkenen kan zijn om een curator persoonlijk aansprakelijk te stellen. Ook in de toekomst zal het gezien de verzwaarde norm zeer lastig blijven om een curator succesvol in persoon aansprakelijk te stellen.

Deze tekst verscheen eerder als blog op Herstructurering & Recovery Online (HERO), HERO, Ashley Snel en Ruud Brunninkhuis 2024 / B-083, https://www.online-hero.nl/art/5044/curator-niet-persoonlijk-aansprakelijk-ondanks-gegronde-klacht-bij-insolad