Moeders hoedt uw dochters!

De toenemende rol van risicomanagement en duurzaamheidsrapportage vergen een steeds centralere aansturing door de concernleiding. Bent u als general counsel nog wel “in control” over wat uw dochters allemaal doen? En welke dochters moet u ter verantwoording roepen?

Uitdijende rapportage
De jaarlijkse rapportage van artikel 2:141 lid 2 BW -inzake de hoofdlijnen van het strategisch beleid, de algemene financiële risico’s en het beheers- en controlesysteem- betrof tot op heden met name financiële indicatoren. Onder meer door invloed van de Europese ESG-richtlijnen (Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) en Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD) wordt deze financiële rapportage echter steeds meer een duurzaamheidsrapportage. Door de uitdijende rapportageplicht nemen de rol van de concernleiding en het belang van risicomanagement toe. 

Werkingssfeer CSRD richtlijn voor een groep beperkter…
De CSRD richtlijn geldt om te beginnen voor ondernemingen met meer dan 500 werknemers en meer dan EUR 150 miljoen omzet. In een concern kan de moedervennootschap de rapportageverplichtingen van haar dochters op zich nemen. Vereiste daarvoor is echter wel dat zowel de moeder als de dochters onder de werkingssfeer van de richtlijn vallen. Voor typische Nederlandse (top)holdings zonder personeel werkt dit dus niet. De CSRD zal lang niet altijd voor het gehele concern gelden, maar alleen voor (sub)holdings en de daaronder vallende, eveneens kwalificerende dochters. Het is raadzaam dit scherp te hebben, zodat u als General Counsel weet welke dochters u ter verantwoording moet roepen.

..dan die van de CSDDD richtlijn
De CSDDD richtlijn geldt nadrukkelijk voor alle dochtermaatschappijen van kwalificerende ondernemingen, ook als die dochters zelf niet aan de criteria van de richtlijn (meer dan 500 man, meer dan EUR 150 miljoen omzet) voldoen. Dit kan tot gevolg hebben dat een in regio’s georganiseerde groep ook corporate sustainability DD verplichtingen heeft jegens haar (buitenechtelijke?) dochters, te weten dochters die geheel andere activiteiten ontplooien, die niet dienstig zijn aan de rapportage-plichtige regionale (sub)holding.

Meer guidance van moeder..
De door Nederland nog te implementeren CSRD en CSDDD richtlijnen bevatten veel open normen. Om zoveel mogelijk uniformiteit in naleving en rapportage te krijgen valt te verwachten dat een centrale concernleiding steeds meer sturende invloed krijgt, bijvoorbeeld via oplegging van groepsbrede beleidsregels. Moeders zullen vaker tot in detail voorschrijven waaraan hun dochters moeten voldoen en ook de uitvoering hiervan door hun dochters gaan controleren. Daardoor zal de beleidsvrijheid van de dochters op deze gebieden afnemen. De inzichten van het management van een dochtermaatschappij in een derde (wereld)land zullen lang niet altijd gelijklopen aan die van de concernleiding. Steeds vaker zal de moeder echter haar normen -lees: wil- opleggen aan haar dochter, ongeacht de mening van de dochter.

.. leidt ook tot zorgplicht moeder?
Hoe intensiever de bemoeienis van de moeder met de dochters, hoe groter de kans dat de moeder ook zorgplichten heeft. Schending van die zorgplicht kan leiden tot aansprakelijkheid van de moeder jegens wederpartijen van de dochters. Aan de hand van de Beklamel-norm kan in een specifiek geval bepaald worden of de zorgplicht van de dochterbestuurders kan worden doorgeschoven naar de moeder als gevolg van de feitelijke bemoeienis van de moeder met de uitvoering door de dochter van het op centraal niveau ontwikkelde concernbeleid. Als de moeder voldoende mate van interventie had, heeft zij ook zorgplicht -en dus aansprakelijkheid- jegens derden.

Conclusies
De duurzaamheidsrapportage van de CSRD richtlijn en de vergaande due diligence verplichtingen van de CSDDD richtlijn zullen de rol van de concernleiding ten opzichte van haar dochtermaatschappijen vergroten. Om de steeds omvangrijker  worden informatiestroom van dochters naar moeder beheersbaar te houden zal moeder steeds vaker concern-brede beleidsregels opleggen. Naast de inhoud van de rapportages moet ook goed in kaart worden gebracht welke onderdelen van het concern onder de richtlijnen vallen. Dat de richtlijnen nog in nationale wetgeving moeten worden geïmplementeerd is geen reden voor u als general counsel afwachtend te zijn: moeders hoedt uw dochters!

Dit artikel is eerder verschenen in de GCN's General Counsel NL Nieuwsbrief