Blijven wonen in de woning van uw overleden partner. Hoe wordt dat geregeld?

Het legaat van het recht van gebruik en bewoning en het legaat van het recht van vruchtgebruik. Pas werking door vestiging bij notariële akte na overlijden.

In veel testamenten staat een bepaling over een zogeheten “legaat van het recht van vruchtgebruik” óf een bepaling over een “legaat van het recht van gebruik en bewoning”.

Een voorbeeld van een “legaat van het recht van vruchtgebruik” is dat de partner een woning mag gebruiken terwijl anderen de eigenaar zijn. Zo kan uw partner bijvoorbeeld bij testament hebben bepaald dat zijn of haar kinderen de woning erven en dat u, zolang u leeft, in de woning mag blijven wonen.

Een “legaat van het recht van gebruik en bewoning” is een minder vergaande juridische constructie waarmee uw partner hetzelfde kan regelen; het legaat van het recht van gebruik en bewoning is in feite een bijzondere vorm van het recht van vruchtgebruik; het is persoonsgebonden.

Het verschil is dat bij een legaat van het recht van vruchtgebruik u, als de vruchtgebruiker (de partner die in de woning mag blijven wonen) meer bevoegdheden kan krijgen. Zo kunt u de woning verkopen en het “vruchtgebruik kapitaal” gebruiken om een andere (bijvoorbeeld een kleinere) woning te kopen. De erfgenamen worden dan ook weer de eigenaar van de nieuwe woning. Ook kan de woning door u met een hypotheekrecht belast worden.

Bij een legaat van het recht van gebruik en woning kan bovengenoemde verkoopconstructie niet. Dit legaat eindigt bij verhuizing.

Hoewel u zou kunnen denken dat uw partner met een testament het woonrecht voor u heeft geregeld, is dat niet geheel het geval. Na overlijden moet een notariële akte worden opgemaakt waarin het legaat wordt vastgelegd. 

Let op dulden is niet voldoende.
Natuurlijk kunnen u en de erfgenamen een hele goede verstandhouding hebben waardoor u meent dat het vastleggen van het legaat niet bij notariële akte geregeld behoeft te worden; de erfgenamen dulden het ook zo wel. Houd hierbij echter wel rekening dat het niet per akte vastleggen van het legaat ook ongewenste consequenties kan hebben op fiscaal gebied zoals bijvoorbeeld voor de erfbelasting en de inkomstenbelasting.  Daarnaast zijn derden er dan niet aan gebonden; zij behoeven geen rekening met het legaat te houden.

Het is dus zeer zeker aan te raden om na het overlijden van uw partner het woonrecht ook juridisch vast te leggen bij de notaris.