Deliveroo bezorgers wel of geen zzp’ers?

De rechtbank Amsterdam heeft op 15 januari 2019 uitspraak gedaan in twee zaken die vakbond FNV tegen Deliveroo had aangespannen. Hierin is bepaald dat

• de rechtsverhouding tussen Deliveroo en haar bezorgers (nog steeds) is aan te merken als een arbeidsovereenkomst en
• dat de bezorgers vallen onder de cao voor beroepsgoederenvervoer.

Wat is er gebeurd?
De maaltijdbezorgers van Deliveroo waren aanvankelijk in dienst bij Deliveroo op basis van een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd. Begin 2018 besloot Deliveroo de arbeidsovereenkomsten niet meer te verlengen. In plaats daarvan gingen de bezorgers werken als zelfstandige ondernemers op basis van een overeenkomst van opdracht. In deze zaken heeft de vakbond FNV zich kortgezegd op het standpunt gesteld dat de maaltijdbezorgers van Deliveroo werknemers zijn gebleven en ook zo betaald en behandeld moeten worden.

De uitspraak van 23 juli 2018
Deliveroo heeft zich begrijpelijkerwijs op een eerdere uitspraak van de rechtbank Amsterdam van 23 juli jl. beroepen. In deze soortgelijke zaak heeft de rechtbank Amsterdam geoordeeld dat er geen sprake was van een arbeidsovereenkomst tussen Deliveroo en de maaltijdbezorger die de zaak had aangespannen (in onze alert van 24 juli 2018 kunt u hier meer over lezen). Deze keer besliste de rechter echter anders. De rechtbank Amsterdam heeft in haar uitspraak van 15 januari 2019 aangegeven dat het gezien de snelle ontwikkeling die de platformeconomie in Nederland doormaakt van belang kan zijn voor de rechtsontwikkeling dat hier verschillend over wordt geoordeeld.

Overwegingen rechtbank Amsterdam
De rechtbank Amsterdam heeft in deze zaak beoordeeld of het karakter van de rechtsverhouding tussen Deliveroo en haar bezorgers zodanig is veranderd dat niet langer wordt voldaan aan de elementen van de arbeidsovereenkomst. Kortgezegd is sprake van een arbeidsovereenkomst indien een partij (de werknemer) zich verbindt (i) in dienst van de andere partij (de werkgever), (ii) tegen loon (iii) gedurende zekere tijd (iv) (persoonlijke) arbeid te verrichten. Hierbij moet worden gekeken naar alle omstandigheden van het geval, in onderling verband bezien. Niet alleen de partijbedoelingen dienen in aanmerking te worden genomen, maar er moet ook worden gekeken naar de feitelijke situatie.

Opvallend is dat de rechtbank meer diepgaand heeft gekeken naar de wijze waarop Deliveroo en de bezorgers in de praktijk invulling hebben gegeven aan de overeenkomst, en minder naar de tekst van de overeenkomst. Met name de volgende overwegingen zijn interessant:

• De vrijheid van de bezorgers is aanzienlijk minder groot dan het contract suggereert, onder andere omdat Deliveroo prestatiecriteria hanteert voor het inroosteren van bezorgers. Weigering van een opdracht werkt dan ook in het nadeel van de bezorger;
• De mogelijkheid tot vervanging is vrijwel inhoudsloos; wanneer een concrete opdracht ontstaat, zal gezien het korte tijdbestek waarbinnen de maaltijd moet worden afgeleverd geen behoefte en ruimte bestaan om van de mogelijkheid tot vervanging gebruik te maken;
• Wanneer een hele dienst wordt overgenomen bestaat er wel een mogelijkheid tot vervanging. Maar de vervanger moet van te voren zijn goedgekeurd door Deliveroo. Deze mogelijkheid tot vervanging past ook binnen de gewone arbeidsovereenkomst;
• Aan de inschrijving van de bezorgers als zelfstandigen in de Kamer van Koophandel kan geen belangrijke betekenis worden gehecht, nu de bezorgers hiertoe door Deliveroo zijn verplicht;
• De bezorgers hebben geen echte onderhandelingspositie tegenover Deliveroo;
• Deliveroo kan de bezorgers volgen en controleren via GPS.

Oordeel rechtbank Amsterdam
De rechtbank is tot het oordeel gekomen dat de bezorgers nog steeds in dienst zijn bij Deliveroo op basis van een arbeidsovereenkomst. Verder heeft de rechtbank geoordeeld dat de bezorging van maaltijden moet worden gekwalificeerd als vervoer van goederen over de weg. Dat betekent dat Deliveroo onder de werkingssfeer van de cao beroepsgoederenvervoer valt. Gevolg hiervan is dat Deliveroo de cao met terugwerkende kracht moet naleven. Een flinke klap voor Deliveroo dus, die al heeft aangegeven in beroep te gaan. Ook voor andere platformbedrijven, zoals Uber (Eats), Helpling en Charley Cares, kan deze uitspraak grote gevolgen hebben.

Wij houden u op de hoogte!