Benoeming vereffenaar vanwege niet meewerkende langstlevende stiefmoeder

De Rechtbank Rotterdam heeft onlangs geoordeeld dat een verzoek tot benoeming van een vereffenaar kan worden toegewezen in het geval dat de langstlevende echtgenote niet meewerkt aan de vaststelling van nog niet- opeisbare geldvorderingen van haar stiefkinderen op de nalatenschap.
Deze uitspraak is  interessant voor samengestelde gezinnen, in de situatie dat er onenigheid bestaat tussen kinderen en de langstlevende stiefouder over de vaststelling van vorderingen door het overlijden van een ouder. De langstlevende stiefouder is op grond van de wet verplicht diens medewerking te verlenen aan het vaststellen van de vorderingen van de kinderen. Uiteraard is deze uitspraak ook interessant als er onenigheid bestaat tussen de kinderen en hun langstlevende ouder bij het vaststellen van hun vorderingen.

Hieronder zetten wij een aantal belangrijke aandachtspunten voor u op een rij. 

Feiten

De erflater was gehuwd en had twee kinderen uit een eerder huwelijk. Aangezien erflater geen testament had opgesteld zijn volgens het versterferfrecht de langstlevende echtgenote en de twee kinderen de enige erfgenamen. De wettelijke verdeling is van toepassing, hetgeen betekent dat de langstlevende echtgenote van rechtswege alle goederen van de nalatenschap heeft gekregen en de schulden van de nalatenschap moet voldoen. De kinderen hebben hierdoor een niet-opeisbare geldvordering op de langstlevende, in dit geval de stiefmoeder, verkregen ter grootte van hun erfdeel. De stiefmoeder wilde echter niet meewerken aan het opstellen van een boedelbeschrijving en het vaststellen van de geldvorderingen in de nalatenschap. De kinderen hebben de rechtbank daarom verzocht om een vereffenaar te benoemen om hiervoor zorg te dragen.

Vereffenaar in geval van wettelijke verdeling
De hoofdregel luidt als volgt.
Indien de wettelijke verdeling van toepassing is, zal een nalatenschap alleen worden vereffend indien de langstlevende echtgenoot de nalatenschap beneficiair heeft aanvaard. Hierop bestaan wel een aantal uitzonderingen, bijvoorbeeld in het geval als de onderhavige waarbij de nalatenschap niet beneficiair is aanvaard. Uit de wet (artikel 4:204 lid 1) volgen de volgende situaties om een vereffenaar te laten benoemen:

1. op verzoek van een belanghebbende of van het OM, wanneer er geen erfgenamen zijn, wanneer niet bekend is of er erfgenamen zijn, of wanneer de nalatenschap niet door een executeur wordt beheerd en de erfgenamen die bekend zijn haar onbeheerd laten;
2. op verzoek van een schuldeiser van de nalatenschap, wanneer tot een verdeling van de nalatenschap wordt overgegaan voordat de opeisbare schulden daarvan zijn voldaan, of wanneer voor hem het gevaar bestaat dat hij niet zal worden voldaan. Dat kan het geval zijn omdat de nalatenschap ontoereikend is of niet goed beheerd en afgewikkeld wordt, of omdat een schuldeiser zich op de goederen van de nalatenschap gaat verhalen;
3. op verzoek van een of meer andere schuldeisers van een erfgenaam, wanneer hun belangen door een gedraging van de erfgenamen of van de executeur ernstig worden geschaad.

De kinderen zijn schuldeisers van de langstlevende echtgenote
De kinderen van de erflater zijn schuldeisers van de stiefmoeder, omdat zij allebei een geldvordering hebben op de stiefmoeder ten laste van hun erfdeel. Dat de geldvorderingen van de kinderen nog niet-opeisbaar zijn, maakt het voorgaande volgens de rechtbank Rotterdam niet anders. Zij zijn immers naar het oordeel van de rechtbank nu al schuldeisers van de stiefmoeder. Volgens de rechtbank worden de belangen van de kinderen ernstig geschaad door het gedrag van de stiefmoeder. De stiefmoeder werkte immers niet mee aan het vaststellen van de omvang van de geldvorderingen.

Benoeming vereffenaar ondanks wettelijke verdeling
De Rechtbank Rotterdam is dus van oordeel dat ook in geval van een wettelijke verdeling waarbij geen sprake is van een beneficiaire aanvaarding, een vereffenaar kan worden benoemd als bijvoorbeeld de belangen van de erfgenamen door een andere erfgenaam of executeur ernstig worden geschaad. Dit oordeel is gebaseerd op het tweede lid van artikel 4:204 BW en artikel 4:204 lid 1 BW. De vereffening zal betrekking hebben op het geheel van de goederen die hebben behoord tot de huwelijksgemeenschap van de erflater en zijn echtgenote, de in die gemeenschap gevallen of daarop verhaalbare schulden, alsmede hetgeen daarvoor in de plaats is getreden.

Dit betekent dat als erfgenamen te maken krijgen met een langstlevende stiefouder die zijn medewerking niet wil verlenen aan het vaststellen van de omvang van hun vorderingen er een vereffenaar benoemd kan worden.

Bij BUREN zijn een aantal vereffenaars werkzaam die gespecialiseerd zijn in het afwikkelen van nalatenschappen, bijvoorbeeld in de omstandigheden zoals in deze uitspraak van de Rechtbank Rotterdam het geval was. Mocht u hierover vragen hebben, neem dan gerust contact met ons op.
Wij helpen u graag verder.

Zie uitspraak rechtbank Rotterdam.